Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση – Χρήση Αυτόματου Εξωτερικού Απινιδωτή
Η Βασική Υποστήριξη Ζωής (Basic Life Support – BLS) είναι η διατήρηση της βατότητας του αεραγωγού και η υποστήριξη της αναπνοής και της κυκλοφορίας, χωρίς την χρησιμοποίηση ειδικού εξοπλισμού.
Η Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) αποτελεί μέρος της Βασικής Υποστήριξης της Ζωής και περιλαμβάνει θωρακικές συμπιέσεις, για να συνεχιστεί η ροή του αίματος, και αναπνοές διάσωσης, για να φτάσει οξυγόνο στους πνεύμονες.
Ασφαλής προσέγγιση
Το πρώτο που πρέπει να κάνεις, όταν υπάρχει ατύχημα, είναι να ελέγξεις την ασφάλεια του χώρου, τόσο για το θύμα, όσο και για σένα και τους παρευρισκόμενους. Το θύμα μπορεί να υποστεί επιπλέον βλάβες εξαιτίας κινδύνων στο χώρο που βρίσκεται, όπως ακραία καιρικά φαινόμενα, φωτιά, πλημμύρα, αναθυμιάσεις, διαρροή ηλεκτρικού ρεύματος κ.α. Είναι πιθανό επίσης το άτομο που θα παρέχει βοήθεια να εκτεθεί στον ίδιο κίνδυνο με το θύμα.
Όταν έχεις ελέγξει την ασφάλεια του χώρου, τότε μόνο προσέγγισε το θύμα. Μη τον μετακινήσεις παρά μόνο αν υπάρχει μεγάλος κίνδυνος. Αν αποφασίσεις να το κάνεις, πρέπει να ενεργήσεις πολύ γρήγορα, με εφαρμογή όσο περισσότερων κανόνων ασφάλειας γίνεται. Σκέψου ποια μπορεί να είναι η φύση του συμβάντος και τι μπορεί να έχει προκαλέσει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ρώτησε τους παρευρισκόμενους και πάρε πληροφορίες. Σκέψου αν υπάρχει κάποιος άλλος που μπορεί να σε βοηθήσει και αν χρειάζεσαι επιπλέον εξοπλισμό.
Έλεγχος αντίδρασης
Αφού επιβεβαιώσεις την ασφάλεια του χώρου, τη δική σου, του θύματος και των παρευρισκομένων, πρέπει να διαπιστώσεις αν το θύμα διατηρεί τις αισθήσεις του. Κούνησε τον απαλά από τους ώμους αν είναι ενήλικας ή σκούντηξε τους ώμους του αν είναι παιδί ή το πόδι του αν είναι βρέφος. Ρώτησε τον το όνομά του, τι έχει συμβεί, πού πονάει. Ζήτησε του να ανοίξει τα μάτια του, αν τα έχει κλειστά.
Σωστές απαντήσεις και καλή επικοινωνία δηλώνουν κατ’ αρχήν ότι ο αεραγωγός είναι ελεύθερος, ότι η αναπνευστική λειτουργία είναι ικανοποιητική και ότι ο εγκέφαλος αιματώνεται αρκετά, ώστε το θύμα να μπορεί να επικοινωνήσει.
Αν υπάρχει ανταπόκριση, είτε λεκτική είτε με κίνηση, τοποθέτησε το θύμα σε θέση ανάνηψης, μείνε δίπλα του, κάλεσε βοήθεια και επανεξέταζε την κατάστασή κάθε δύο (2) λεπτά,
Αν δεν υπάρχει αντίδραση, τότε το θύμα έχει χάσει τις αισθήσεις του, κάλεσε βοήθεια και πρέπει να ελέγξεις τη βατότητα του αεραγωγού.
Απελευθέρωση αεραγωγού
Έλεγξε τη στοματική και τη ρινική κοιλότητα για ξένα σώματα. Αφαίρεσε οτιδήποτε μπορεί να προκαλέσει απόφραξη του αεραγωγού. Απόφραξη μπορεί να προκληθεί από μία σπασμένη οδοντοστοιχία, από τροφή, αίμα, εμετό, από ένα μεγάλο οίδημα, από αναπνευστικό έγκαυμα κ.α.
Αν το θύμα έχει απώλεια συνείδησης, τότε η γλώσσα του, που είναι ένας βαρύς μυς, μπορεί να έχει πέσει προς τα πίσω και να έχει αποφράξει τον αεραγωγό.
Ο έλεγχος του αεραγωγού γίνεται πάντα με προστασία της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, για την περίπτωση που υπάρχει κάκωση στον αυχένα.
Αν δεν υπάρχει τέτοια υπόνοια, εφάρμοσε ανάσπαση της κάτω γνάθου. Τοποθέτησε τον δείκτη και το μέσο δάχτυλο του ενός χεριού σου στο κόκκαλο κάτω από το σαγόνι και ανασήκωσε το προς τα εμπρός και πάνω, Βάλε το άλλο χέρι στο μέτωπο του θύματος και κάνε μικρή έκταση της κεφαλής. Ο χειρισμός αυτός απομακρύνει τη γλώσσα από τον αεραγωγό.
Αν υποψιάζεσαι κάκωση στον αυχένα, θα χρειαστείς ένα ακόμα άτομο για να ακινητοποιεί το κεφάλι, ώστε να μη διακινδυνεύσεις την πρόκληση περαιτέρω βλαβών.
Έλεγχος αναπνοής
Αφού έχεις ελέγξει τη βατότητα του αεραγωγού, σκύψε πάνω από τον πάσχοντα και για δέκα (10) δευτερόλεπτα, δες αν ανεβοκατεβαίνει ο θώρακας, άκου αν βγαίνει ο αέρας από τη μύτη και το στόμα και έλεγξε αν αισθάνεσαι στο μάγουλο σου κίνηση, θερμότητα και υγρασία από εκπνοή. Ένας ενήλικας έχει περίπου 12 – 16 αναπνοές το λεπτό, τα δέκα (10) δευτερόλεπτα είναι αρκετά.
Αν το θύμα αναπνέει φυσιολογικά, τοποθέτησε το σε θέση ανάνηψης, μείνε δίπλα του και επανεξέταζε την κατάστασή κάθε δύο (2) λεπτά,
Εάν δεν δεις, δεν ακούσεις, δεν αισθανθείς, τότε κάποιος πρέπει να καλέσει ιατρική βοήθεια (166 ή 112). Καλύτερα όχι εσύ. Αν υπάρχει κάποιος κοντά σου, ανάθεσε του να τηλεφωνήσει. Αλλιώς βάλε το τηλέφωνο σου σε ανοιχτή ακρόαση ή να χρησιμοποίησε hands free ή bluetooth και ξεκίνησε άμεσα Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση.
Δυσκολία στην αναπνοή και πρόσθετοι ήχοι, όπως ροχαλητό ή σφύριγμα, μπορεί να υποδηλώνουν καρδιακή ανακοπή ή μερική απόφραξη του αεραγωγού. Αντιμετώπισε την κατάσταση σαν να μην υπάρχει αναπνοή. Κάλεσε βοήθεια και ξεκίνησε Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση.
Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση
Όταν δεν υπάρχει αναπνοή, εφαρμόζουμε Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση με τριάντα (30) θωρακικές συμπιέσεις και δύο (2) εμφυσήσεις ή ΚΑΡΠΑ (30/2) όπως λέγεται για συντομία. Ο χρόνος που απαιτείται για την πρόκληση ανεπανόρθωτων εγκεφαλικών βλαβών από τη στιγμή που θα σταματήσει η καρδιακή λειτουργία είναι περίπου τέσσερα (4) λεπτά. Σε δέκα (10) λεπτά ο εγκέφαλος νεκρώνεται.
- Ο πάσχων πρέπει να βρίσκεται σε ύπτια θέση και σε σταθερή επιφάνεια, ώστε οι θωρακικές συμπιέσεις να είναι δυνατές και αποτελεσματικές.
- Οι θωρακικές συμπιέσεις γίνονται στο μέσο του θώρακα, πάνω στο στέρνο. Βάλε το ένα χέρι σου πάνω στο άλλο. Δεν έχει σημασία ποιο από χέρι βάζεις κάτω και πιο πάνω. Πλέξε τα δάχτυλα των χεριών σου και βάλε τη βάση της παλάμης σου στο κέντρο του θώρακα και συγκεκριμένα στο κάτω μισό του στέρνου
- Τέντωσε τους αγκώνες σου και κράτησε τους ώμους σου παράλληλους στο θύμα. Ξεκίνα συμπιέσεις, με το βάρος του σώματος σου, με ρυθμό 100 – 120 ανά λεπτό και σε βάθος 5 – 6 εκατοστών. Κάνε τριάντα (30) θωρακικές συμπιέσεις, αφήνοντας μεταξύ τους ίσο χρόνο χαλάρωσης.
- Μετά τις τριάντα (30) συμπιέσεις, ξεκίνησε τη διαδικασία των δύο (2) εμφυσήσεων. Απελευθέρωσε τον αεραγωγό του πάσχοντα, με έκταση της κεφαλής και ανύψωση του πηγουνιού. Κλείσε τη μύτη του. Πάρε μια κανονική αναπνοή. Σφράγισε τα χείλη σου γύρω από το στόμα του και κάνε μία εκπνοή μέχρι να ανυψωθεί ο θώρακας του θύματος. Η διάρκεια της εκπνοής πρέπει να είναι περίπου ένα (1) δευτερόλεπτο. Απομάκρυνε το κεφάλι σου για να κάνει εκπνοή το θύμα. Άφησε το θώρακα να πέσει και επανάλαβε το ίδιο για δεύτερη φορά.
- Συνέχισε τη διαδικασία των τριάντα (30) συμπιέσεων και δύο (2) εμφυσήσεων, μέχρι το θύμα να ανανήψει ή μέχρι να έρθει βοήθεια ή μέχρι να κουραστείς.
Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση σε παιδιά (από 1 έως 8 ετών) και σε βρέφη (μέχρι 1 έτους):
- Αν ο είσαι μόνος σου, κάνε πέντε (5) αρχικές εμφυσήσεις, εφάρμοσε για ένα (1) λεπτό ΚΑΡΠΑ (30/2) και κάλεσε βοήθεια (166 ή 112).
- Αν έχεις βοήθεια, κάνε πέντε (5) αρχικές εμφυσήσεις, κάλεσε βοήθεια (166 ή 112), και εφάρμοσε ΚΑΡΠΑ (30/2)
- Οι συμπιέσεις στα παιδιά και στα βρέφη πρέπει να φτάνουν στο 1/3 του βάθους του θώρακα τους. Στα βρέφη γίνονται με τα δύο δάχτυλα στο ύψος των θηλών, ενώ στα παιδιά γίνονται με το ένα χέρι στη μεσότητα του θώρακα.
- Παιδιά μεγαλύτερα των 8 ετών, ανάλογα με τη σωματική τους διάπλαση, μπορεί να θεωρηθούν ενήλικες.
Χρήση Αυτόματου Εξωτερικού Απινιδωτή
Ο Αυτόματος Εξωτερικός Απινιδωτής (AED) είναι ένα ασφαλές μηχάνημα, το οποίο αναλύει τον καρδιακό ρυθμό του θύματος και αν διαγνώσει απινιδώσιμο ρυθμό, παρέχει μια ελεγχόμενη ηλεκτρική εκκένωση (shock) για την αποκατάσταση φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού. Μπορεί να αποδειχθεί σωτήριος, όταν κάποιος έχει υποστεί καρδιακή ανακοπή.
Οι Αυτόματοι Εξωτερικοί Απινιδωτές είναι σχεδιασμένοι έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον καθένα, χωρίς ιατρική εκπαίδευση, βελτιώνοντας τις πιθανότητες επιβίωσης μέχρι την άφιξη επαγγελματικής ιατρικής βοήθειας. Για τη λειτουργία τους, παρέχουν οδηγίες τις οποίες ακολουθούμε.
Σε πολυσύχναστους χώρους, αεροδρόμια, πλοία, εμπορικά κέντρα, δημόσιες υπηρεσίες κ.λπ., συνήθως υπάρχει διαθέσιμος Αυτόματος Εξωτερικός Απινιδωτής. Υπάρχει ευκρινής και συγκεκριμένη σηματοδότηση του χώρου στον οποίο είναι εγκαταστημένοι οι Απινιδωτές (AED) και συνήθως οι εργαζόμενοι γνωρίζουν τον χειρισμό τους.
- Αν έχεις ξεκινήσει Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση και υπάρχει διαθέσιμος Απινιδωτής, τότε χωρίς να σταματάς την Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση, ζήτησε από κάποιον να τον φέρει.
- Πρόσεξε, ο χώρος στον οποίο θα τον χρησιμοποιήσεις να μην έχει νερά και μεταλλικές επιφάνειες, γιατί μπορεί να προκληθεί ηλεκτροπληξία.
- Μόλις έρθει ο Αυτόματος Εξωτερικός Απινιδωτής, ενώ συνεχίζεις την Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση, καθοδήγησε ένα δεύτερο άτομο το οποίο θα σε βοηθήσει, αν δε γνωρίζει πώς να τον εφαρμόσει.
- Μερικοί Απινιδωτές ανοίγουν μόνοι τους, σηκώνοντας το καπάκι και άλλοι με έναν διακόπτη. Στη συνέχεια, ακολουθούμε τις οδηγίες που μας δίνει το μηχάνημα.
- Ανοίξτε τα ρούχα του θύματος στο στήθος. Στο γυμνό και στεγνό θώρακα του βάλτε το ένα αυτοκόλλητο ηλεκτρόδιο αριστερά και μια παλάμη κάτω από την μασχάλη του και το άλλο ηλεκτρόδιο λίγο πιο κάτω από την δεξιά κλείδα.
- Βάλτε στην υποδοχή του Απινιδωτή το βύσμα των ηλεκτροδίων. Σε λίγο εμφανίζεται ένδειξη ότι ο Απινιδωτής αναλύει το καρδιακό ρυθμό του θύματος.
- Απομακρύνετε τον κόσμο και μην ακουμπάτε ούτε κι εσείς, όσο διαρκεί η ανάλυση του καρδιακού ρυθμού. Μετά την ανάλυση και εφόσον ο Απινιδωτής διαγνώσει απινιδώσιμο ρυθμό, αρχίζει να φορτίζει. Όταν είναι έτοιμος, ακούγεται ένας χαρακτηριστικός ήχος και εμφανίζεται φωτεινή ένδειξη.
- Απομακρύνετε και πάλι τον κόσμο, πριν δώσετε ρεύμα. Όταν βεβαιωθείτε ότι δεν αγγίζει κανείς, ούτε κι εσείς, τότε πατήστε το κουμπί για την ηλεκτρική εκκένωση.
- Μετά την απινίδωση, ακολουθήστε τις οδηγίες του Απινιδωτή.
- Αν το θύμα αρχίσει να αναπνέει φυσιολογικά, τοποθετήστε το σε θέση ανάνηψης, χωρίς να ξεκολλήσετε τα αυτοκόλλητα ηλεκτρόδια.
- Αν υπάρχουν και άλλοι που μπορούν να βοηθήσουν, εφαρμόστε Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση εναλλάξ κάθε δύο (2) λεπτά.
Χρήση Αυτόματου Εξωτερικού Απινιδωτή, σε παιδιά από 1 έως 8 ετών και σε βρέφη μέχρι 1 έτους:
- Τα ηλεκτρόδια που χρησιμοποιούνται σε παιδιά παρέχονται μαζί με τον Απινιδωτή με ειδική σήμανση και οδηγίες για την σωστή εφαρμογή τους.
- Σε παιδιά ηλικίας από 1 έως 8 ετών, χρησιμοποιούμε παιδιατρικά ηλεκτρόδια, αν είναι διαθέσιμα, αλλιώς ηλεκτρόδια ενηλίκων.
- Σε βρέφη μικρότερα του 1 έτους, γίνεται χρήση ηλεκτροδίων μόνο σε περιπτώσεις που επισημαίνεται από τον κατασκευαστή η ασφαλής χρήση τους.
- Σε παιδιά μεγαλύτερα των 8 ετών, χρησιμοποιούμε ηλεκτρόδια ενηλίκων.
- Στα παιδιά, τα ηλεκτρόδια τοποθετούνται το ένα μπροστά στο στέρνο και το άλλο πίσω στην πλάτη.
Η Αλυσίδα της Επιβίωσης
Οι τέσσερις (4) κρίκοι της Αλυσίδας της Επιβίωσης είναι:
- Η έγκαιρη αναγνώριση της καρδιακής ανακοπής και η κλήση εξειδικευμένης βοήθειας.
- Η έναρξη όσο το δυνατόν συντομότερα της Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης.
- Η χρήση απινίδωσης το συντομότερο δυνατόν
- Η άμεση παροχή εξειδικευμένης βοήθειας
Ο Αλγόριθμος της Βασικής Υποστήριξης Ζωής