Επιπεδομετρικό σχεδιάγραμμα
Η απεικόνιση στο χαρτί μιας επιφάνειας εδάφους γίνεται με το επιπεδομετρικό σχεδιάγραμμα. Με το επιπεδομετρικό σχεδιάγραμμα μπορούμε:
- Να απεικονίζουμε υπό κλίμακα την εικόνα του εδάφους μιας περιοχής σ’ ένα φύλλο χαρτί.
- Να αναγνωρίζουμε την εικόνα αυτή, όταν βρισκόμαστε μακριά από την περιοχή που αναπαριστά.
Τα στάδια της εργασίας που θα πρέπει να κάνεις για να ετοιμάσεις ένα επιπεδομετρικό σχεδιάγραμμα είναι:
- Σκοπεύσεις (αζιμούθια)
- Μετρήσεις αποστάσεων
- Επιλογή κατάλληλης κλίμακας
- Αποτύπωση σε χαρτί.
Σκοπεύσεις και μετρήσεις αποστάσεων
Διάλεξε ένα κεντρικό σημείο (α) του χώρου που θέλεις να απεικονίσεις, από το οποίο να μπορείς να δεις και να σκοπεύσεις όλα τα υπόλοιπα σημεία που θέλεις να αποτυπώσεις. Στάσου στο σημείο α και μέτρησε με σκοπεύσεις τα αζιμούθια και με βήματα τις αποστάσεις των σημείων β, γ, δ, ε , ζ. Αν είστε ομάδα, καλό είναι το ίδιο μέλος της ομάδας να κάνει όλες τις μετρήσεις και ειδικά τα βήματα, για να έχουν όλα το ίδιο μήκος. Σημείωσε όλα τα στοιχεία σε έναν πρόχειρο πίνακα με τρεις στήλες:
- Σημείο Στάσης και Σκόπευσης
- Αζιμούθιο
- Απόσταση σε βήματα
Θα θυμάσαι ασφαλώς ότι το αζιμούθιο είναι η δεξιόστροφη γωνία από το Βορρά μέχρι το σημείο που σκοπεύεις με την πυξίδα σου και ότι οι μετρήσεις των αποστάσεων γίνονται αρχικά με τα βήματά σου, τα οποία στη συνέχεια θα πρέπει να μετατρέψεις σε μέτρα. Ένας συνηθισμένος τρόπος για να μετατρέψεις τα βήματα σε μέτρα είναι ο τύπος: Μέτρα = Βήματα X 2/3 ή Μέτρα = Βήματα x 3/4, ανάλογα με το μήκος του βήματος σου.
Τώρα μπορείς να έχεις τον τελικό πίνακα, αντικαθιστώντας τη στήλη με τις Αποστάσεις σε βήματα με μία στήλη που θα αναφέρει τις Αποστάσεις σε μέτρα.
Επιλογή κλίμακας και αποτύπωση σε χαρτί
Αρχικά θα πρέπει να υπολογίσεις και να αποφασίσεις για την κλίμακα που θα χρησιμοποιήσεις, έτσι ώστε το σχεδιάγραμμα να χωρέσει στο χαρτί σου, στο σωστό μέγεθος. Θυμήσου ότι η κλίμακα είναι ο λόγος της ομοιότητας του απεικονιζόμενου σχήματος στο χαρτί προς το πραγματικό (φυσικό) μέγεθος του. Δηλαδή το πόσες φορές μικρότερο είναι ένα μήκος στο σχεδιάγραμμα μας από το αντίστοιχο στο πραγματικό έδαφος.
Μία κλασική μέθοδος για την επιλογή της κλίμακας είναι να μετατρέψεις σε εκατοστά τη μέγιστη απόσταση από άκρη σε άκρη της περιοχής που θέλεις να αποτυπώσεις και να τη διαιρέσεις με το μεγάλο μήκος του χαρτιού, επίσης σε εκατοστά. Ένα φύλλο χαρτιού Α4 έχει μέγεθος 21 x 29,8 εκατοστά. άρα διαιρείς με το 30. Στρογγυλοποιείς το πηλίκο της διαίρεσης και βρίσκεις την κλίμακα. Πρακτικά για ένα χώρο όπου η μέγιστη απόσταση είναι περίπου 100 μέτρα μπορείς να ξεκινήσεις με κλίμακα 1:500.
Θυμήσου ότι όταν λέμε ότι το σχεδιάγραμμα μας είναι π.χ. κλίμακας 1:1.000 (ένα προς χίλια) εννοούμε ότι:
- 1 μέτρο στο χαρτί παριστάνει 1.000 μέτρα πραγματικού εδάφους
- 1 εκατοστό στο χαρτί παριστάνει 1.000 εκατοστά, δηλαδή 10 μέτρα εδάφους
- 1 χιλιοστό στο χαρτί παριστάνει 1.000 χιλιοστά, , δηλαδή 1 μέτρο εδάφους
Αφού επιλέξεις την κλίμακα, θα χρειαστείς ένα φύλλο χαρτί, κατά προτίμηση μιλιμετρέ, μοιρογνωμόνιο, γραφική ύλη και τον πίνακα με τις μετρήσεις σου, ώστε να ξεκινήσεις την αποτύπωση. Αρχικά, χαράζεις τη διεύθυνση του Βορρά από κάτω προς τα πάνω. Κατόπιν βάζεις στο χαρτί το σημείο α και τοποθετείς πάνω σε αυτό, το κέντρο του μοιρογνωμονίου με το 0 να δείχνει την κατεύθυνση του Βορρά.
Φέρνεις τα αζιμούθια όλων των σημείων β, γ, δ, ε, ζ, με γραμμές που κάνεις με το μολύβι, ώστε να μπορείς να τις σβήσεις.
Για κάθε σημείο, υπολογίζεις την υπό κλίμακα απόσταση με την οποία θα αποτυπώσεις στο χαρτί την απόσταση του σημείου από το σημείο α. Μετράς με το χάρακα την υπό κλίμακα απόσταση του σημείου από το σημείο α και σημειώνεις το σημείο στη σωστή του θέση με κάποιο σύμβολο της επιλογής σου, πάνω στη γραμμή που έχεις κάνει με μολύβι.
Στο τέλος σβήνεις όλες τις γραμμές που έχεις κάνει με μολύβι, ώστε να μείνουν τα σύμβολα και προσθέτεις ότι άλλο χρειάζεται για να είναι κατανοητό το τοπογραφικό σου σχεδιάγραμμα.
Τέλος, προσθέτεις το Υπόμνημα του σχεδιαγράμματος σου με τα σύμβολα που χρησιμοποίησες, την ένδειξη του Βορρά και σημειώνεις ημερομηνία, όνομα κλίμακα και τα στοιχεία της περιοχής (θέση κ.α.) που αποτυπώνει το σχεδιάγραμμα.