Γεωγραφικές συντεταγμένες
Ισημερινός, Μεσημβρινοί και Παράλληλοι
Η Γη είναι σχεδόν σφαιρική και χωρίζεται σε δύο ημισφαίρια, το Βόρειο και το Νότιο, με ένα νοητό κύκλο που λέγεται Ισημερινός. Ο Ισημερινός είναι ο μέγιστος νοητός κύκλος που μπορούμε να φέρουμε γύρω από τη Γη.
Οι κύκλοι πάνω και κάτω από τον Ισημερινό λέγονται Παράλληλοι. Παράλληλοι υπάρχουν άπειροι. Σε κάθε τόπο αντιστοιχεί και ένας παράλληλος.
Εκτός από τη νοητή υποδιαίρεση της γήινης σφαίρας σε Βόρειο και Νότιο ημισφαίριο, η Γη χωρίζεται επίσης σε δύο ίσα ημισφαίρια, το Ανατολικό και το Δυτικό. Υπάρχουν άπειροι νοητοί κύκλοι που διέρχονται από τους δύο πόλους της Γης, το Βόρειο και το Νότιο, και χωρίζουν τη Γη σε δύο ημισφαίρια, από Βορρά προς Νότο. Οι νοητοί αυτοί κύκλοι λέγονται Μεσημβρινοί. Εύκολα μπορούμε να καταλάβουμε ότι κάθε τόπος έχει τον Μεσημβρινό του.
Γεωγραφικές συντεταγμένες
Το Γεωγραφικό Πλάτος ενός τόπου είναι το τόξο του μεσημβρινού σε μοίρες, μεταξύ του τόπου και του Ισημερινού. Το Γεωγραφικό Πλάτος είναι βόρειο όταν βρίσκεται προς βορρά του Ισημερινού και νότιο όταν βρίσκεται νότια του Ισημερινού.
Το Γεωγραφικό Μήκος ενός τόπου είναι το τόξο του παραλλήλου σε μοίρες, μεταξύ του μεσημβρινού του Γκρίνουιτς και του μεσημβρινού του τόπου. Το Γεωγραφικό Μήκος είναι ανατολικό όταν ο τόπος βρίσκεται ανατολικά του Μεσημβρινού του Γκρίνουιτς και δυτικό όταν ο τόπος βρίσκεται δυτικά του Μεσημβρινού του Γκρίνουιτς. Το Γκρίνουιτς είναι προάστιο κοντά στο Λονδίνο, διάσημο για το Αστεροσκοπείο του, που είναι από τα αρχαιότερα του κόσμου. Ο Μεσημβρινός του Γκρίνουιτς έχει οριστεί ως η αρχή όλων των Μεσημβρινών.
Για την μέτρηση του Γεωγραφικού Πλάτους και του Γεωγραφικού Μήκους χρησιμοποιούνται οι μοίρες και οι υποδιαιρέσεις τους, τα πρώτα και δεύτερα λεπτά. Ως αφετηρία για την αρίθμηση των μοιρών, δηλαδή ως σημείο μηδέν, θεωρείται για το Γεωγραφικό Πλάτος ο Ισημερινός και για το Γεωγραφικό Μήκος ο Μεσημβρινός του Γκρίνουιτς.
Οποιοδήποτε σημείο της γης βρίσκεται σε Παράλληλο μεταξύ του Ισημερινού και του Βόρειου Πόλου, προσδιορίζεται με το πρόθεμα Ν (North) και τον αριθμό που μετράει το τόξο του από τον Ισημερινό σε μοίρες, πρώτα και δεύτερα λεπτά. π.χ. N 37° 59′ 30’’. Το ίδιο συμβαίνει με τα νότια πλάτη όπου το πρόθεμα αλλάζει σε S (South).
Ομοίως, οποιοδήποτε σημείο της γης βρίσκεται ανατολικά του Μεσημβρινού του Γκρίνουιτς, προσδιορίζεται με το Ε (East) και τον αριθμό που μετράει το τόξο του από τον Μεσημβρινό του Γκρίνουιτς σε μοίρες, πρώτα και δεύτερα λεπτά. π.χ. E 23° 44’20’’. Για τα γεωγραφικά μήκη που βρίσκονται δυτικά του Μεσημβρινού του Γκρίνουιτς το πρόθεμα αλλάζει σε W (West).
Έτσι έχουμε 90° από τον Ισημερινό μέχρι τον Βόρειο Πόλο στο βόρειο ημισφαίριο και άλλες 90° από τον Ισημερινό μέχρι τον Νότιο Πόλο στο νότιο ημισφαίριο. Ομοίως, έχουμε 180° στο ανατολικό ημισφαίριο της Γης και άλλες 180° στο δυτικό ημισφαίριο. Με τον τρόπο αυτό, έχουμε τέσσερα τεταρτημόρια το βορειοανατολικό, το νοτιοανατολικό, το βορειοδυτικό και το νοτιοδυτικό.
Το ζεύγος Γεωγραφικό Πλάτος και Γεωγραφικό Μήκος αποτελούν τις Γεωγραφικές Συντεταγμένες ή Γεωγραφικό Στίγμα κάθε σημείου της Γης. Κάθε σημείο της Γης προσδιορίζεται από τις δικές του μοναδικές Γεωγραφικές Συντεταγμένες.
Για παράδειγμα, οι Γεωγραφικές Συντεταγμένες Ν 37ο 30’ 30.5’’ – Ε 25ο 40’ 40.5’’ σημαίνουν ότι το σημείο βρίσκεται περίπου 37 μοίρες βόρεια του Ισημερινού και περίπου 25 μοίρες ανατολικά του Γκρίνουιτς. Η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των συντεταγμένων γεωγραφικού πλάτους Ν 34 – 41 μοιρών και γεωγραφικού μήκους Ε 19 – 29 μοιρών.
Κωδικοποίηση
Η κωδικοποίηση Μοίρες – Λεπτά – Δευτερόλεπτα (DMS) δεν είναι η μοναδική. Για τις Γεωγραφικές Συντεταγμένες χρησιμοποιούνται και άλλες κωδικοποιήσεις, όπως:
- Δεκαδικές μοίρες (DD) : π.χ. 41.40338, 2.17403, με την οποία τα λεπτά και τα δευτερόλεπτα μετατρέπονται σε δεκαδικούς αριθμούς ενώ για το Νότιο Γεωγραφικό Πλάτος και για το Δυτικό Γεωγραφικό Μήκος χρησιμοποιούνται αρνητικοί αριθμοί. Η κωδικοποίηση αυτή χρησιμοποιείται στους χάρτες Google.
- Μοίρες και δεκαδικά λεπτά (DMM) : π.χ. 41 24.2028, 2 10.4418, με την οποία μόνο τα δευτερόλεπτα μετατρέπονται σε δεκαδικούς αριθμούς ενώ για το Νότιο Γεωγραφικό Πλάτος και για το Δυτικό Γεωγραφικό Μήκος χρησιμοποιούνται αρνητικοί αριθμοί.
Οι συντεταγμένες στο χάρτη και στο GPS
Στο περιθώριο των χαρτών σημειώνεται το Γεωγραφικό Πλάτος και το Γεωγραφικό Μήκος, έτσι ώστε να προσδιορίζονται οι Γεωγραφικές Συντεταγμένες κάθε σημείου του χάρτη. Δυστυχώς αυτό δεν ισχύει σε αρκετούς χάρτες του εμπορίου.
Στους Χάρτες Google, υπάρχει η δυνατότητα να δούμε τις Γεωγραφικές Συντεταγμένες ενός σημείου, με δεξί κλικ ή τοποθετώντας πινέζα στο σημείο αυτό.
Όλες οι συσκευές GPS, όπως και πολλές εφαρμογές πυξίδας ή αλτίμετρου για κινητά μας δίνουν τις Γεωγραφικές Συντεταγμένες του σημείου στο οποίο βρισκόμαστε.
Αν χρειαστεί να αναφέρεις τη θέση σου με Γεωγραφικές Συντεταγμένες, για θέμα ασφάλειας ή άλλο, καλό είναι να τις έχεις βρει και να τις έχεις σημειώσει προτού επικοινωνήσεις. Μπορείς να τις αναφέρεις με οποιαδήποτε κωδικοποίηση.